از مهمترین ظرفیت‌های موجود در مناطق جنوبی کشور از جمله شهرستان قشم در استان هرمزگان وجود دریا و نعمت هایی است که خداوند به واسطه آن به کشور ما ارزانی داشته است.

جلبکها از نعمات ارزشمند خلیج فارس به ساحل نشینان جنوب ایران هستند که به اعتقاد کارشناسان و محققان به شرط فعالیت دانش بنیان و فناورانه روی آن می‌توانند ارزش افزوده چند برابری و اشتغال زایی فراوان داشته باشد.

خلیج فارس با مساحتی حدود ۵۰۹,۳۹۰ کیلومتر مربع شامل جزایر متعددی می‌باشد که این جزایر دارای سواحلی با بسترهای متعدد صخره‌ ای ̨ماسه ای و مرجانی می باشند و در سواحل جزر و مدی این جزایر انواع گونه های جلبک‌های دریایی وجود دارد.

جلبلك ها ساده‌ترین موجودات دارای كلروفیل هستند كه در محیط های مختلف طبیعی به ویژه در محیط های آبی دیده می شوند و تولیدكنندگان اولیه در اكوسیستم آبی هستند.

فرآوری جلبک و تبدیل آن به محصولات دارویی، غذایی، مکملهای خوراکی و آرایشی و بهداشتی یکی از فعالیت‌های فناورانه و دانش بنیان است که به اذعان کارشناسان و فعالان این عرصه ارزش افزوده‌ای بیش از ۲۰۰ درصدی دارد و فضا برای خلق ثروت از علم در این حوزه زیست فناوری در صورت حمایت برنامه ریزان کلان و فراهم سازی زیرساختهای لازم مهیا است.

تولید کودهای جلبکی توسط شرکت دانش بنیان زیست دریاپروران آناهیتا مستقر در پارک زیست فناوری خلیج فارس قشم

همانگونه که در ابتدای مطلب عنوان شد، جلبک های دریایی از خواص بی شمار و کاربرد بسیار بالایی برخوردار هستند که در صورت اعمال فناوری و استفاده از توانمندی شرکت های دانش بنیان می توان از آنها در عرصه های مختلف از جمله عرصه کشاورزی استفاده بهینه ای داشت.

یکی از شرکت های فعال در عرصه تولید کودهای کشاورزی از جلبک های دریایی خلیج فارس، شرکت دانش بنیان زیست دریا پروران آناهیتا مستقر در پارک زیست فناوری خلیج فارس قشم است.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل پارک زیست فناوری خلیج فارس قشم مدیرعامل شرکت دانش بنیان زیست دریا پروان آناهیتا در گفت و گو با قشم خبر در خصوص فعالیت های این شرکت در جهت تولید کودهای جلبکی، گفت: از سال ۱۳۷۰ تحقیق و پژوهش بر روی جلبکهای دریایی خلیج فارس و دریای عمان را آغاز کردیم و گونه های مختلف را شناسایی و مورد بررسی قرار دادیم و به نتایج بسیار خوبی نسبت به خواص بالای این جلبکها دست یافتیم.

دکتر جلوه سهرابی پور ،دکترای بیوتکنولوژی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان بیان داشت: حوزه فعالیت شرکت زیست دریا پروران آناهیتا که از سال ۹۴ به صورت رسمی آغاز به کار کرده ، در زمینه کشت، پرورش و فرآوری جلبکهای دریایی و تولید کود و سایر ترکیبات زیستی از آنها است.

وی با اشاره به مزایای تولید کودهای جلبکی و تاثیر مثبت آن در عرصه کشاورزی، افزود: جلبکها به ویژه جلبکهای آب شور خلیج فارس و دریای عمان با استرس های شدید محیطی مواجه بوده و دارای ترکیبات ارزشمندی برای مقابله با استرس های محیطی هستند و می توانند مقاومت بالایی را در مقابل شدت دمای بالا، سرما ، شوری و تنش خشکی در گیاه ایجاد نمایند..

این محقق بیوتکنولوژی ادامه داد: با توجه به شرایط زیستی جلبکها، کودهای حاصل از آنها می توانند اثرات تنش های محیطی بر روی گیاهان را به حداقل رسانده و در عین حال به دلیل برخورداری از مواد آلی معدنی موجب رشد و بهره وری بیشتر گیاه شوند.

درصدی دکتر سهرابی پور مقابله با عوامل میکروبی و آفت ها، افزایش مقاومت گیاه ، رشد بالا ، دوستی با محیط زیست و کاهش ۲۴ مصرف کودهای شیمیایی را از جمله مزایای استفاده از کودهای جلبکی عنوان کرد.

به گفته این محقق کود جلبک دریایی سرشار از مواد معدنی کمیاب و همچنین هورمون هایی است که رشد گیاه را تحریک می کند و در عین حال جلبک دریایی هیچ گونه بیماری مشترک با گیاهان خشکی نداشته و فاقد بذر علف های هرز می باشد..

مدیرعامل شرکت دانش بنیان زیست دریا پروران آناهیتا با تاکید بر اینکه باید به سمت کاهش هر چه بیشتر استفاده از کودهای شیمیایی با توجه به تاثیرات سوء آن بر محیط زیست و سلامت محصولات کشاورزی و مصرف کنندگان آن، گام برداریم، گفت: کود جلبک دریایی حاوی تمام عناصری است که برای خاک مورد نیاز است؛ مانند N, P, K و یک طیف کامل از عناصر کمیاب و اسیدهای آمینه. نکته مهم در استفاده از کود جلبک دریایی کلاته بودن آن است به این معنی که نیازی به طی شدن زنجیره های تجزیه و تحولات شیمیایی در بستر خاک نیست تا گیاه بتواند از عناصر موجود در کود استفاده کند.

سهرابی پور با اشاره به فقیر شدن خاک های زراعی کشور در نتیجه برداشت های متوالی، بیان داشت: زمانی که محصولات زراعی، باغی، آپارتمانی و … برداشت می‌شوند، مواد مغذی مهم نیز از خاک کاسته می شود چون عمده مواد مغذی توسط گیاهان استفاده شده‌اند. به همین دلیل اگر خاک از طریق کوددهی با مواد مغذی تغذیه نشود؛ به مرور زمان بازدهی محصولات خیلی کاهش می‌یابد.

به گفته وی کود جلبک دریایی حاوی مواد ارگانیک بوده و طیف گسترده ای از مواد غذایی با ارزش را برای مراحل مختلف رشد گیاهان تأمین نموده و در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد، این کود علاوه بر اینکه کاملاً ارگانیک است دارای یک منبع تولید تجدید پذیر و پایدار است.

توسعه صنعت پرورش جلبک نیازمند حضور و حمایت ویژه دولت است

مدیرعامل شرکت دانش بنیان زیست دریا پروران آناهیتا عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان وجود جلبکهای دریایی خلیج فارس را ثروتی ارزشمند برای این منطقه دانست و گفت: با توسعه این صنعت و ایجاد زنجیزه های ارزش از این گیاهان می توان نسبت به اشتغالزایی و توسعه اقتصادی در منطقه گام برداشت.

دکتر سهرابی پور ادامه داد: امروز بیشترین تمرکز در مناطق جنوبی با توجه به ظرفیت های موجود، تولید و تکثیر میگو و ماهیان در قفس است که این مهم با حمایت های طولانی مدت و بسیار بالای دولت و ایجاد زیرساخت های لازم از تامین برق تا استخرهای بزرگ و ارایه تسهیلات ویژه امکان پذیر شده است.

وی با تاکید بر جدید بودن صنعت جلبکهای دریایی در کشور گفت: برای توسعه صنعت جلبک نیز نیاز به حمایت ویژه دولت در ایجاد زیرساخت ها و تامین تجهیزات بوده تا این صنعت راه اندازی شده و این امر خارج از توان شرکت های نوپای تازه تاسیس می باشد.

وی تصریح کرد: به اعتقاد بنده هنوز در کشور ما نسبت به اهمیت و سودآوری جلبک های دریایی اطلاع رسانی کاملی انجام نشده ، در حالی که در بسیاری از کشورها از چندین دهه قبل آگاهی در این خصوص ایجاد شده و امروز جلبک در سبد غذایی بسیاری از مردمان جهان قرار دارد.

به گفته سهرابی پور جلبک ارزش غذایی بسیار بالایی دارد که با هیچ ماده غذایی دیگری قابل قیاس نیست، از اسیدهای چرب غیر اشباع و مواد معدنی مینرال‌ مانند روی، آهن، مس گرفته تا آنتی اکسیدان‌ها و ترکیبات ضدسرطانی بسیار بالایی برخوردار است و همچنین واجد ویتامین‌های محلول در آب و چربی بوده و نیز دارای انواع هورمونهای رشد گیاهی و متابولیت های ارزشمند می باشد که به عنوان مکمل غذایی برای انسان ، دام و طیور و نیز عوامل محرک رشد گیاهی  می توانند مورد استفاده قرار بگیرند.

این فعال و محقق عرصه زیست دریا ادامه داد: با توجه به هوای گرم هرمزگان، تولید نشاء جلبکها یکی از دغدغه های اساسی توسعه صنعت جلبک محسوب می شود و لازم است نشای آن مشابه نهال سایر گیاهان بخصوص محصولات یکساله ای نظیر صیفی جات و یا همانند لارو میگو و بچه ماهی در صنعت میگو و ماهی در صنعت آبزی پروری تامین گردد که درصورت تامین اعتبار در ، می توان طرح های تحقیقاتی را در سواحل به روش ریزازدیای یا توسعه کشف بافت اجرا کرد.

سهرابی پور می گوید: تامین نشاء در سطح انبوه و انتقال آن به محل های تعیین شده برای پرورش، می تواند بزرگترین کمک به متقاضیان اجرای طرح های پرورش جلبک در استان باشد.

مدیرعامل شرکت زیست دریاپروران آناهیتا با اشاره به حمایت های پارک زیست فناوری خلیج فارس، معتقد است که برای آینده، فعالیت در حوزه جلبک می‌تواند بسیار سود آور و اشتغال‌زا باشد، به این دلیل که منابع لازم برای تولید (شامل آب شور و زمین‌های غیر حاصلخیز) در هرمزگان در دسترس است و اگر  فرمولاسیون‌های مناسبی با استفاده از جلبک‌ها به عنوان کود غذای دام و طیور و انسان صورت گیرد، می‌تواند ضمن رفع بسیاری از مشکلات ناشی از کم‌آبی، بسیار درآمد زا باشد و گرایش به سمت تولید را به میزان زیادی افزایش دهد.

وی تاکید کرد: با توجه به گستردگی مرز آبی استان هرمزگان، در صورت بهبود زیرساخت‌ها و رفع محدودیت‌ها این آمادگی وجود دارد تا با آموزش روستاییان و افزایش توانمندی، اشتغالزایی پایدار روستایی را رقم زد.

کلام آخر

با توجه به اینکه جلبک‌ها موجوداتی هستند که نیاز به آب شیرین ندارند و در محیطی با آب شور و لب شور نیز رشد می‌کنند و راندمان تولید بالایی دارند، صنعتی مناسب برای هرمزگان محسوب می شود که با معضل خشکسالی دست به گریبان است.

در واقع «خشکسالی و عدم دسترسی به منابع آب شیرین کافی»، «گستره وسیعی از بیابان و خاک های غیرقابل کشت »، «دسترسی به تابش فراوان نور و فراوانی روزهای آفتابی»، «نیاز بازار کار خصوصا برای رشته های بیوتکنولوژی، بیوشیمی و غیره»، «بازار بزرگ داخلی» و «بازار بزرگ کشورهای همسایه»؛ از جمله عواملی است که می‌تواند تاکیدی بر ضرورت توسعه صنعت جلبک و لزوم نگاه ویژه برنامه ریزان به این حوزه باشد.